Từ ngày 14/2/2025, Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT chính thức có hiệu lực, trong đó quy định không tổ chức dạy thêm trong dịp hè. Nhiều phụ huynh trên cả nướclo lắng con sẽ "tụt lại phía sau", nhất là với học sinh cuối cấp. Nhưng theo PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (ĐHQGHN), thay vì sợ hãi, cha mẹ cần thay đổi tư duy: Nghỉ hè là cơ hội để trẻ trưởng thành, chứ không phải kỳ “học bù” trá hình.
Nghỉ hè là cơ hội để trẻ phục hồi năng lượng và phát triển toàn diện hơn
Nỗi lo tụt lại phía sau chỉ là ảo ảnh?
Không ít phụ huynh bày tỏ lo ngại việc ngưng dạy thêm trong hè sẽ khiến con "tụt lại phía sau". Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Thành Nam, đây là nỗi lo lặp lại hằng năm và phần nhiều xuất phát từ tâm lý sợ con thua kém bạn bè hơn là từ nhu cầu thực tế của học sinh.
"Thực tế, mùa hè này vẫn còn rất nhiều lớp học kỹ năng mà cha mẹ có thể đăng ký cho con. Ngoài ra, nhiều trường đại học đã phối hợp với các doanh nghiệp edtech phát triển hệ thống học trực tuyến miễn phí, hỗ trợ học sinh tự học và ôn tập tại nhà một cách hiệu quả", ông Nam cho biết.
Điển hình như chương trình học hè miễn phí do Trường Đại học Giáo dục và Ademy.vn phối hợp phát triển – cung cấp các bài học môn Toán và Khoa học Tự nhiên cho học sinh lớp 6 đến lớp 9, thiết kế theo hướng ngắn gọn (chỉ 20 phút), tích hợp tình huống thực tiễn, gamification (game hóa) nhằm tạo hứng thú và giảm áp lực học tập.
Điều quan trọng, theo ông Nam, là cha mẹ cần được hướng dẫn lập kế hoạch hè hợp lý cho con, biết cân bằng giữa học – chơi – vận động – cảm xúc – kỹ năng, đồng thời tận dụng công nghệ để theo dõi tiến độ học tập và hỗ trợ con tự học tại nhà một cách chủ động.
Cho trẻ cơ hội khám phá nghệ thuật sẽ góp phần nuôi dưỡng sự tự tin và phát triển cảm xúc
Không có trẻ con lười, chỉ có kế hoạch sai
Sau một năm học căng thẳng, việc trẻ chỉ muốn chơi là điều dễ hiểu. Nhưng nếu không có kế hoạch cụ thể, trẻ sẽ rơi vào lối sống thụ động, lệ thuộc vào thiết bị điện tử. “Cha mẹ không nên áp đặt, mà cần lập kế hoạch hè cùng với con. Trẻ sẽ có động lực hơn nếu được lựa chọn các hoạt động mình thích”, ông Nam nhấn mạnh.
Một khung hoạt động hợp lý phải có sự cân bằng giữa thể chất – cảm xúc – trí tuệ – trách nhiệm. Ví dụ, cha mẹ có thể phân nhóm hoạt động như: thể thao, học nhạc, đọc sách, làm việc nhà, học trực tuyến, dã ngoại,… để trẻ luân phiên thực hiện hằng tuần. Đồng thời, thiết lập nguyên tắc rõ ràng về thời gian sử dụng thiết bị công nghệ – để cả nhà cùng “thoát” khỏi cảnh lệ thuộc màn hình.
Thị trường các khóa học kỹ năng, ngoại ngữ hè hiện rất sôi động, với đủ kiểu quảng bá: “vừa học vừa chơi”, “rèn luyện kỹ năng mềm”, “trại hè quốc tế”. Nhưng PGS.TS Trần Thành Nam cảnh báo: phụ huynh cần tỉnh táo, không nên chọn lớp học như đặt tour nghỉ dưỡng.
Khi được vận động thường xuyên, trẻ không chỉ khỏe mạnh mà còn dần hình thành sự tự tin vào bản thân
“Trẻ chỉ thực sự phát triển khi được tham gia các hoạt động không tiện nghi, đòi hỏi nỗ lực và giải quyết vấn đề. Trải nghiệm không thể quá sang chảnh mà vẫn rèn được phẩm chất”, ông nhấn mạnh.
Ông cũng đề xuất các cơ quan chuyên môn sớm xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng các khóa học kỹ năng – dựa trên mục tiêu giáo dục, độ phù hợp lứa tuổi, năng lực giáo viên, phương pháp sư phạm, độ minh bạch tài chính và kết quả đầu ra.
Với học sinh cuối cấp, đừng biến hè thành học kỳ 3
Với học sinh lớp 9 và 12 – nhóm phải bước vào kỳ thi chuyển cấp quan trọng – áp lực học luôn cao hơn. Tuy nhiên, ông Nam cho rằng “hè ôn thi” không đồng nghĩa với việc “cày cuốc” như một học kỳ thứ ba.
“Ôn tập hè cần nhẹ nhàng nhưng bền bỉ, xen kẽ với nghỉ ngơi, thể thao, nghệ thuật, trò chơi trí tuệ để giữ tinh thần tươi mới. AI hay các nền tảng học trực tuyến cũng có thể hỗ trợ hiệu quả việc sơ đồ hóa kiến thức, lấp lỗ hổng và tự luyện tập”, ông chia sẻ.
Quan trọng nhất, theo ông, là đảm bảo sự cân bằng giữa học và nghỉ. Nếu học nhiều mà tinh thần kiệt quệ, kết quả cũng khó như kỳ vọng.
PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng, học sinh cần có một mùa hè phát triển toàn diện - Ảnh: VGP/Thu Trang
Hè là mùa để con lớn lên – cả thể chất lẫn tâm hồn
PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng một kỳ nghỉ hè đúng nghĩa phải được thiết kế trên hai nguyên tắc: cân bằng và linh hoạt.
“Cân bằng giữa trí tuệ và cảm xúc, giữa thể chất và tâm hồn, giữa nhiệm vụ học tập và sở thích cá nhân. Mỗi tuần cần có nhóm hoạt động đủ bốn yếu tố: thể chất, cảm xúc, xã hội và nhận thức – và nên thay đổi linh hoạt để tạo hứng khởi cho trẻ”, ông nói.
Điều quan trọng là cha mẹ đừng đứng ngoài kỳ nghỉ hè của con, mà hãy cùng đồng hành – từ lên kế hoạch, chọn hoạt động, đến kiểm soát sử dụng thiết bị công nghệ. Đó chính là cách để mỗi ngày hè trở thành một bước con trưởng thành – không phải một ngày trôi đi vô nghĩa.
Ý kiến ()