Dự kiến tăng phụ cấp giáo viên mầm non lên 45-80%

Ngày 13/5, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập để lấy ý kiến đóng góp rộng rãi.

Dự thảo này nhằm khắc phục những bất cập trong các quy định hiện hành, đảm bảo quyền lợi công bằng và thể hiện cam kết của Đảng, Nhà nước trong việc phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục.

Chỉ rõ bất cập

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc thực hiện chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động trong ngành Giáo dục hiện nay còn tồn tại một số bất cập.

Đối với giáo viên mầm non, tổng thu nhập chưa tương xứng với tính đặc thù và mức độ phức tạp của hoạt động nghề nghiệp. Giáo viên mầm non phải chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi, đòi hỏi sự tập trung cao độ để đảm bảo an toàn và thu hút sự chú ý của trẻ, thường làm việc 9-10 giờ/ngày… Tuy nhiên, thu nhập của họ thấp nhất so với các cấp học khác (hệ số lương khởi điểm 2,10, phụ cấp 35%, tổng thu nhập khoảng 6,63 triệu đồng/tháng), dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao, với 1.600 giáo viên mầm non bỏ việc từ tháng 8/2023 đến tháng 4/2024, chiếm 22% tổng số giáo viên nghỉ việc.

Đối với giáo viên trường dự bị đại học, mức phụ cấp ưu đãi theo nghề chưa công bằng so với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú, mặc dù mức độ phức tạp công việc tương đồng (quản lý, chăm sóc học sinh nội trú, tổ chức các hoạt động giữ gìn và phát triển di sản văn hóa dân tộc), có bảng lương áp dụng đối với từng hạng chức danh nghề nghiệp như nhau. Hiện nay, chế độ phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên trường dự bị đại học là 50% và giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú là 70%.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản pháp lý hiện nay còn chồng chéo, thiếu đồng bộ, áp dụng chưa thống nhất giữa các địa phương. Tiêu chí xác định khu vực kinh tế - xã hội còn khác nhau, gây ra bất cập trong áp dụng phụ cấp. Sự thay đổi đơn vị hành chính qua các năm (tách, nhập) không được cập nhật kịp thời, gây khó khăn trong thực hiện chính sách. Các địa phương áp dụng mức phụ cấp cũng khác nhau do cách hiểu khác về địa bàn được hưởng, ví dụ cùng là giáo viên thành phố nhưng có nơi chi trả 35%, nơi 50%. Một số địa phương vẫn chi trả phụ cấp ưu đãi theo mức cũ mặc dù xã đã đạt chuẩn nông thôn mới và chuyển khu vực.

Cùng đó, nhân viên trường học hiện chưa được hưởng chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề; các vị trí viên chức thiết bị thí nghiệm, giáo vụ, hỗ trợ giáo dục người khuyết tật chỉ có 1 hạng nên không có cơ hội để được thăng hạng chức danh nghề nghiệp. Với mức thu nhập và yêu cầu công việc như hiện nay, cơ sở giáo dục khó tuyển dụng được các vị trí việc làm nhân viên chuyên trách, nhằm hỗ trợ cho hoạt động dạy học.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, những bất cập nêu trên giảm động lực gắn bó với nghề, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và sự ổn định của đội ngũ nhân sự ngành Giáo dục.

Những điểm mới đáng chú ý

Dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập được xây dựng dựa trên việc kế thừa các quy định còn phù hợp của Quyết định số 244/2005/QĐ-TTg và Thông tư liên tịch số 01/TTLT-BGD&ĐT-BNV-BTC, đồng thời điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung quan trọng.

Dự thảo Nghị định mới mở rộng đối tượng áp dụng cho tất cả viên chức và người lao động (bao gồm người tập sự, thử việc, hợp đồng) tại các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, trừ các cơ sở thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và cơ quan cơ yếu.

Mức phụ cấp ưu đãi theo nghề được đề xuất điều chỉnh như sau:

Đối với giáo viên mầm non, tăng phụ cấp từ 35% lên 45% ở vùng thuận lợi và lên 80% ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nhằm phản ánh đúng mức độ phức tạp và áp lực công việc.

Giáo viên trường dự bị đại học nâng phụ cấp từ 50% lên 70%, ngang bằng với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú, đảm bảo công bằng cho các nhiệm vụ tương đồng.

Nhân viên trường học bổ sung phụ cấp lần đầu tiên, với mức 15% cho các vị trí hỗ trợ, phục vụ (thư viện, văn thư...), 20% cho chức danh chuyên môn dùng chung (kế toán, y tế...) và 25% cho chức danh chuyên ngành, nhằm ghi nhận vai trò quan trọng của họ.

Về cơ sở xác định mức phụ cấp, Quyết định 244/2005/QĐ-TTg xác định mức phụ cấp chủ yếu dựa vào cấp học, loại trường và địa bàn công tác (đồng bằng và miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa). Tuy nhiên, dự thảo Nghị định mới xác định mức phụ cấp dựa trên nhóm vị trí việc làm (hỗ trợ, chuyên môn dùng chung, chức danh nghề nghiệp chuyên ngành) kết hợp với cấp học, loại trường, địa bàn công.

Cách tính phụ cấp hiện dựa trên mức lương theo ngạch, bậc, cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Đến dự thảo Nghị định mới, cách tính được quy định cụ thể hơn, bao gồm cả hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có) và cách tính cho người lao động không hưởng lương theo hệ số.

Dự thảo Nghị định mới cũng liệt kê rõ các trường hợp không được tính hưởng phụ cấp như: thời gian đi công tác, học tập ở nước ngoài hưởng 40% lương, thời gian bị đình chỉ công tác liên tục từ 1 tháng trở lên, thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội (trừ ốm đau, thai sản), thời gian nghỉ khác vượt quá quy định.

Dự thảo bổ sung các quy định chi tiết về hưởng phụ cấp trong các trường hợp biệt phái, hưởng nhiều loại phụ cấp hoặc nhiều mức phụ cấp trong cùng một Nghị định (chỉ hưởng mức cao nhất), thay đổi phân loại đơn vị hành chính, công tác tại trường có nhiều cấp học, làm việc liên trường, dạy ở nhiều điểm trường và viên chức ngoài sư phạm tham gia giảng dạy tại trường sư phạm. Những quy định này chưa thể hiện rõ trong Quyết định số 244.

Việc ban hành Nghị định này sẽ tạo hành lang pháp lý để các địa phương triển khai chính sách một cách đồng bộ, công bằng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giữ chân nhân sự và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành Giáo dục Việt Nam.

Phụ cấp ưu đãi nghề cho giáo viên mầm non dự kiến tăng từ 35% lên 45-80%; nhân viên y tế, thư viện trường học lần đầu có phụ cấp này.

Ngày 13/5, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập để lấy ý kiến đóng góp rộng rãi.

Dự thảo này nhằm khắc phục những bất cập trong các quy định hiện hành, đảm bảo quyền lợi công bằng và thể hiện cam kết của Đảng, Nhà nước trong việc phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục.

Chỉ rõ bất cập

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc thực hiện chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động trong ngành Giáo dục hiện nay còn tồn tại một số bất cập.

Đối với giáo viên mầm non, tổng thu nhập chưa tương xứng với tính đặc thù và mức độ phức tạp của hoạt động nghề nghiệp. Giáo viên mầm non phải chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi, đòi hỏi sự tập trung cao độ để đảm bảo an toàn và thu hút sự chú ý của trẻ, thường làm việc 9-10 giờ/ngày… Tuy nhiên, thu nhập của họ thấp nhất so với các cấp học khác (hệ số lương khởi điểm 2,10, phụ cấp 35%, tổng thu nhập khoảng 6,63 triệu đồng/tháng), dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao, với 1.600 giáo viên mầm non bỏ việc từ tháng 8/2023 đến tháng 4/2024, chiếm 22% tổng số giáo viên nghỉ việc.

Đối với giáo viên trường dự bị đại học, mức phụ cấp ưu đãi theo nghề chưa công bằng so với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú, mặc dù mức độ phức tạp công việc tương đồng (quản lý, chăm sóc học sinh nội trú, tổ chức các hoạt động giữ gìn và phát triển di sản văn hóa dân tộc), có bảng lương áp dụng đối với từng hạng chức danh nghề nghiệp như nhau. Hiện nay, chế độ phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên trường dự bị đại học là 50% và giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú là 70%.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản pháp lý hiện nay còn chồng chéo, thiếu đồng bộ, áp dụng chưa thống nhất giữa các địa phương. Tiêu chí xác định khu vực kinh tế - xã hội còn khác nhau, gây ra bất cập trong áp dụng phụ cấp. Sự thay đổi đơn vị hành chính qua các năm (tách, nhập) không được cập nhật kịp thời, gây khó khăn trong thực hiện chính sách. Các địa phương áp dụng mức phụ cấp cũng khác nhau do cách hiểu khác về địa bàn được hưởng, ví dụ cùng là giáo viên thành phố nhưng có nơi chi trả 35%, nơi 50%. Một số địa phương vẫn chi trả phụ cấp ưu đãi theo mức cũ mặc dù xã đã đạt chuẩn nông thôn mới và chuyển khu vực.

Cùng đó, nhân viên trường học hiện chưa được hưởng chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề; các vị trí viên chức thiết bị thí nghiệm, giáo vụ, hỗ trợ giáo dục người khuyết tật chỉ có 1 hạng nên không có cơ hội để được thăng hạng chức danh nghề nghiệp. Với mức thu nhập và yêu cầu công việc như hiện nay, cơ sở giáo dục khó tuyển dụng được các vị trí việc làm nhân viên chuyên trách, nhằm hỗ trợ cho hoạt động dạy học.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, những bất cập nêu trên giảm động lực gắn bó với nghề, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và sự ổn định của đội ngũ nhân sự ngành Giáo dục.

Những điểm mới đáng chú ý

Dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập được xây dựng dựa trên việc kế thừa các quy định còn phù hợp của Quyết định số 244/2005/QĐ-TTg và Thông tư liên tịch số 01/TTLT-BGD&ĐT-BNV-BTC, đồng thời điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung quan trọng.

Dự thảo Nghị định mới mở rộng đối tượng áp dụng cho tất cả viên chức và người lao động (bao gồm người tập sự, thử việc, hợp đồng) tại các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, trừ các cơ sở thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và cơ quan cơ yếu.

Mức phụ cấp ưu đãi theo nghề được đề xuất điều chỉnh như sau:

Đối với giáo viên mầm non, tăng phụ cấp từ 35% lên 45% ở vùng thuận lợi và lên 80% ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nhằm phản ánh đúng mức độ phức tạp và áp lực công việc.

Giáo viên trường dự bị đại học nâng phụ cấp từ 50% lên 70%, ngang bằng với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú, đảm bảo công bằng cho các nhiệm vụ tương đồng.

Nhân viên trường học bổ sung phụ cấp lần đầu tiên, với mức 15% cho các vị trí hỗ trợ, phục vụ (thư viện, văn thư...), 20% cho chức danh chuyên môn dùng chung (kế toán, y tế...) và 25% cho chức danh chuyên ngành, nhằm ghi nhận vai trò quan trọng của họ.

Về cơ sở xác định mức phụ cấp, Quyết định 244/2005/QĐ-TTg xác định mức phụ cấp chủ yếu dựa vào cấp học, loại trường và địa bàn công tác (đồng bằng và miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa). Tuy nhiên, dự thảo Nghị định mới xác định mức phụ cấp dựa trên nhóm vị trí việc làm (hỗ trợ, chuyên môn dùng chung, chức danh nghề nghiệp chuyên ngành) kết hợp với cấp học, loại trường, địa bàn công.

Cách tính phụ cấp hiện dựa trên mức lương theo ngạch, bậc, cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Đến dự thảo Nghị định mới, cách tính được quy định cụ thể hơn, bao gồm cả hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có) và cách tính cho người lao động không hưởng lương theo hệ số.

Dự thảo Nghị định mới cũng liệt kê rõ các trường hợp không được tính hưởng phụ cấp như: thời gian đi công tác, học tập ở nước ngoài hưởng 40% lương, thời gian bị đình chỉ công tác liên tục từ 1 tháng trở lên, thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội (trừ ốm đau, thai sản), thời gian nghỉ khác vượt quá quy định.

Dự thảo bổ sung các quy định chi tiết về hưởng phụ cấp trong các trường hợp biệt phái, hưởng nhiều loại phụ cấp hoặc nhiều mức phụ cấp trong cùng một Nghị định (chỉ hưởng mức cao nhất), thay đổi phân loại đơn vị hành chính, công tác tại trường có nhiều cấp học, làm việc liên trường, dạy ở nhiều điểm trường và viên chức ngoài sư phạm tham gia giảng dạy tại trường sư phạm. Những quy định này chưa thể hiện rõ trong Quyết định số 244.

Việc ban hành Nghị định này sẽ tạo hành lang pháp lý để các địa phương triển khai chính sách một cách đồng bộ, công bằng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giữ chân nhân sự và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành Giáo dục Việt Nam.