Táo quân hay còn gọi là Vua Bếp đã tồn tại trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam từ lâu. Theo quan niệm truyền thống, ông Táo vừa là thần bếp trong nhà vừa là người ghi chép tất cả những việc làm tốt xấu mà con người đã làm trong năm cũ. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, nhiều gia đình sửa soạn mâm cơm cúng tiễn đưa ông Táo về trời. Đây cũng là dịp để các thành viên gia đình sum vầy bên nhau, sửa soạn đón tết. Điều này trở thành nét đẹp văn hóa cần giữ gìn và phát huy.
Quan niệm trong đời sống tâm linh và văn hóa của người Việt cho rằng, không chỉ cai quản việc trong gia đình, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, Táo quân lại cưỡi cá chép hóa rồng lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người. Đến đêm Giao thừa, Táo quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.
Ngày ông Công ông Táo đã đi vào tiềm thức của người dân cả nước khắp các miền. Vào ngày này, các gia đình đều làm mâm cơm để bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần. Đồng thời, đây cũng là dịp để người người, nhà nhà trở về sum họp, quây quần sau một năm làm ăn vất vả.
Bà Phạm Thị Hoa đi sắm sửa mũ áo cúng ông Táo theo phong tục truyền thống của dân tộc
Cũng như nhiều gia đình khác, sáng sớm ngày 23 tháng Chạp, bà Phạm Thị Hoa ở Phường Lê Hồng Phong, TP. Phủ Lý đã đi chợ sớm để sắm sửa các lễ vật chuẩn bị để làm lễ cúng tiễn ông Táo về thiên đình. Bà cho biết, lễ cúng ông Táo năm nào gia đình bà cũng sửa soạn đầy đủ lễ vật như truyền thống, gồm hương hoa, kẹo bánh, thực phẩm làm mâm cơm cúng đầy đủ các món ăn như ngày Tết, và đặc biệt là không thể thiếu bộ mũ áo Táo quân và 3 con cá chép vàng. Bà chia sẻ thêm “Bây giờ đời sống phát triển hơn, nhiều nét văn hóa trong cuộc sống hàng ngày có thay đổi rất nhiều so với đời ông cha ngày trước, nhưng các phong tục lễ tết như lễ cúng ông Công ông Táo là không thể bỏ được, mà gia đình tôi luôn giữ gìn. Chỉ thay đổi một điều là gia đình tôi giờ đốt vàng mã dịp lễ tết ít hơn, nếu như ngày xưa mua rất nhiều hết cả triệu đồng, bây giờ chỉ mua gọi là đủ tấm lòng thành thể hiện với các vị thần linh và ông bà tổ tiên, không hoang phí nữa”.
Tại các gia đình, phần lớn phần cỗ cúng ông Táo không quá cầu kỳ nhưng được chuẩn bị chu đáo, trang trọng thể hiện được tấm lòng thành kính của gia chủ. Bà Phạm Thị Tuyết ở tổ 3 phường Minh Khai, TP. Phủ Lý cho hay: bà chuẩn bị đồ cúng ông Táo hàng năm của gia đình thường có cá chép, gà luộc, xôi trắng, mâm ngũ quả, tiền vàng, trầu cau... Và dù bận bịu như thế nào, tất cả các thành viên trong gia đình cũng thu xếp để cúng đúng vào giờ ngọ ngày 23 tháng Chạp hàng năm. Lễ cúng ông Táo hàng năm cũng như khởi đầu bước vào cái Tết lớn nhất năm, nên trên ban thờ của gia đình bà trong ngày cúng ông Táo đều sửa soạn một cành đào nhỏ, thể hiện không khí đón tết cổ truyền đang về.
Bà Phạm Thị Tuyết đã chọn được một cành đào nhỏ ưng ý để trưng trên ban thờ trong ngày 23 âm lịch Từ những ngày 21, 22 âm lịch, tại một số chợ truyền thống, chợ dân sinh trên địa bàn thành phố Phủ Lý, không khí mua sắm lễ cúng ông Táo năm nay cũng diễn ra nhộn nhịp, khẩn trương. Như mọi năm, các mặt hàng như đồ mã, cá vàng, hoa quả... được bày bán rất nhiều và đầy đủ. Tuy nhiên năm nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, hầu hết người dân đều mua sắm rất nhanh chóng do lo sợ sự bùng phát của đại dịch, họ không nán lại quá lâu, chỉ mua đủ đồ cần thiết và về chuẩn bị cùng gia đình. Bà Lý Thị Thư, hộ kinh doanh hàng mã ở tổ 4 phường Lương Khánh Thiện, TP. Phủ Lý cho biết, các mặt hàng mã phục vụ lễ cúng ông Táo và tết nguyên đán năm nay vẫn phong phú, dồi dào và giá cả vẫn ổn định. Chỉ có điều do ảnh hưởng của dịch bệnh nên năm nay người dân đi mua sắm đều tranh thủ mua rất nhanh. “Cả người mua và người bán đều có ý thức đeo khẩu trang vì hàng ngày loa truyền thanh ở phường đều nhắc nhở, hơn nữa hôm nay thành phố bắt đầu xử phạt người không đeo khẩu trang ở nơi công cộng rồi nên mọi người cũng ý thức hơn về phòng chống dịch bệnh” – bà Thư cho biết thêm.
Trong phong tục lễ cúng ông Táo, không thể thiếu việc thả cá chép. Để ngày tết độc đáo này thực sự là nét đẹp văn hóa, tại các khu vực bờ hồ, bờ sông nơi người dân hay đến thả cả, nhiều đoàn viên, thanh niên có mặt để nhắc nhở người dân bỏ túi ni lông riêng, hoặc có biển thông báo để người dân có ý thức không thả túi nilong và rác xuống sông, hồ.
Nhiều gia đình sửa soạn mâm cơm cúng ông Táo ngày 23 tháng Chạp rất chu đáo, tươm tất đầy đủ các món ăn ngày Tết truyền thống (ảnh minh họa Internet)
Thêm một Tết ông Công, ông Táo nữa đã đến, nhân dân lại chuẩn bị đón một cái tết cổ truyền của dân tộc, truyền thống văn hóa lại được tô đậm thêm. Hy vọng mỗi người dân sẽ có ý thức giữ gìn nét văn hóa này bằng cách không lãng phí tiền của mua đồ mã cúng tế và xả rác bừa bãi khi… đưa Táo quân về trời.
Hoa Hiên
Ý kiến ()