Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV để lại dấu ấn lịch sử

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV vừa bế mạc ngày 27//6 sau 35 ngày làm việc với khối lượng công tác lập pháp nhiều nhất từ trước đến nay. Quốc hội thông qua 34 luật, chiếm 52,3% tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ khóa XV; thông qua 34 nghị quyết, trong đó có những văn bản về quy phạm pháp luật và cho ý kiến 6 dự án luật.

Đặc biệt, Quốc hội thảo luận và thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp với tỷ lệ đồng thuận tuyệt đối của đại biểu Quốc hội, cùng với nhiều luật, nghị quyết đồng bộ, tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp. 

Nhìn lại Kỳ họp thứ 9, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho biết, Quốc hội đã thông qua nhiều quyết sách mang tính lịch sử, trong đó có việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; quyết định sáp nhập tỉnh, chỉ còn 34 tỉnh, thành và triển khai các đề án sắp xếp cấp xã.

Theo đại biểu, cả hệ thống chính trị đều vào cuộc, khi Trung ương đưa ra các chỉ đạo, yêu cầu và Quốc hội, Chính phủ đã thể chế hóa ngay thành các quy định của pháp luật. Đặc biệt, Kỳ họp thứ 9 được xem là kỳ họp kỷ lục về số lượng dự án luật và nhiều luật được sửa đổi nhằm xử lý các nội dung cấp bách để đưa vào cuộc sống.

Đại biểu đoàn Hải Dương dẫn chứng các luật liên quan đến đầu tư, đấu thầu và các chính sách hỗ trợ mô hình chính quyền địa phương hai cấp được sửa đổi để phát huy hiệu quả. Trong đó, thể chế hóa kịp thời “bộ tứ trụ cột” từ các nghị quyết: Nghị quyết 57 về đột phá khoa học công nghệ; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66 về đột phá kinh tế pháp luật; và Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân.

Nhấn mạnh việc sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng, sửa luật để chuyển đúng thẩm quyền, đúng vai trò, đúng theo tinh thần phân cấp, phân quyền: “Cái gì thuộc thẩm quyền Quốc hội thì Quốc hội cho ý kiến, cái gì thuộc Chính phủ thì Chính phủ quyết định”. Đây cũng là một điểm mới đáng chú ý, khi cách làm luật đã thay đổi. 

“Chuyển từ việc Quốc hội thẩm tra, tiếp thu, giải trình, bấm nút thông qua sang Chính phủ giải trình, tiếp thu, còn Quốc hội chỉ thông qua”, ông Sơn nói.

Tham gia kỳ họp với  tinh thần khẩn trương, tích cực và trách nhiệm, đại biểu đoàn Hải Dương khẳng định: “Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đánh dấu bước chuyển mình căn bản từ lượng sang chất. Không chỉ Chính phủ mà cả Quốc hội cũng làm đêm làm ngày. Kỳ họp đã bàn thảo nhiều vấn đề mới, chưa có tiền lệ như Luật Công nghiệp công nghệ số, các nội dung triển khai Nghị quyết 57 hay về kinh tế tư nhân. 

“Việc hoàn thiện thể chế tại Kỳ họp thứ 9 đã tháo gỡ một phần điểm nghẽn thể chế, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề cập. Đây là bước tháo gỡ trước mắt để đưa chính sách vào cuộc sống, thực hiện đúng tinh thần đột phá về thể chế, khoa học công nghệ. Mục tiêu là giúp kinh tế năm 2025 đạt 8% và tạo tiền đề để những năm tiếp theo tăng trưởng hai con số”, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn kỳ vọng:

Với đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng), đây là kỳ họp để lại dấu ấn sâu đậm về chất lượng, hiệu quả và tinh thần đồng thuận chính trị cao vì lợi ích quốc gia.

Chất lượng thể hiện từ khâu chuẩn bị kỹ lưỡng, khi các dự thảo luật, nghị quyết được trình Quốc hội đã trải qua nhiều vòng thẩm tra, lấy ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia, nhà khoa học, tổ chức xã hội và nhân dân. Các báo cáo thẩm tra, giải trình, tiếp thu đều chi tiết, minh bạch, giúp đại biểu có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về từng vấn đề được thảo luận.

Đại biểu đánh giá, hiệu quả lập pháp của kỳ họp được thể hiện rõ nét qua việc Quốc hội đã thông qua hàng loạt đạo luật quan trọng, mang tính định hình tương lai đất nước. Đặc biệt là các văn bản như Nghị quyết về sáp nhập tỉnh, thành; Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Những văn bản này không chỉ giải quyết các vấn đề cấp bách mà còn mở ra không gian phát triển mới, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Theo nữ đại biểu đoàn Lâm Đồng, một dấu ấn nổi bật của kỳ họp là sự đồng thuận cao trong Quốc hội về những vấn đề lớn, phức tạp, đòi hỏi tầm nhìn chiến lược. Dù trong quá trình thảo luận có những ý kiến khác biệt, nhưng cuối cùng, tinh thần đồng lòng vì lợi ích quốc gia, dân tộc đã tạo nên những quyết định dứt khoát, mạnh mẽ. Đây là minh chứng cho tinh thần trách nhiệm, sự trưởng thành của Quốc hội - một Quốc hội hành động, dám nghĩ, dám làm, đáp ứng kỳ vọng của cử tri.

Không dừng lại ở việc đánh giá thành quả, đại biểu còn bày tỏ kỳ vọng lớn lao sau những quyết sách vừa được Quốc hội thông qua, nhất là trong hiện thực hóa tầm nhìn về một bộ máy hành chính “tinh, gọn, hiệu quả” để đưa đất nước cất cánh trong kỷ nguyên mới.

“Tôi kỳ vọng vào sự chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ trong bộ máy hành chính nhà nước”, đại biểu Tú Anh nhấn mạnh.

Đại biểu kỳ vọng, các nghị quyết về sáp nhập, tổ chức lại đơn vị hành chính và bộ máy chính quyền hai cấp không chỉ mang tính cơ học mà cần trở thành một cuộc cách mạng về tư duy và phong cách làm việc. Mỗi cán bộ, công chức phải tự nhận thức rõ vai trò là người phục vụ nhân dân, là người kiến tạo phát triển - chứ không phải chỉ là người quản lý hay ban phát.

Cùng với chuyển đổi tư duy, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số được xác định là yếu tố then chốt để vận hành một bộ máy tinh gọn. Việc tự động hóa quy trình, giảm thủ tục hành chính, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả công việc là yêu cầu tất yếu. Theo đó, sẽ sớm thấy một Chính phủ điện tử, Chính phủ số thực sự vận hành hiệu quả, mang lại sự tiện lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Tiếp nối kết quả của kỳ họp, bà Tú Anh nhấn mạnh đến vai trò giám sát của nhân dân: “Trách nhiệm giải trình phải đi kèm với tinh gọn bộ máy. Người dân cần có kênh thông tin minh bạch, dễ tiếp cận để giám sát, phản biện và góp ý. Chỉ khi đó, một Chính phủ kiến tạo, liêm chính, vì dân mới có thể thực sự đi vào thực tiễn, giúp đất nước phát triển vững mạnh trong kỷ nguyên mới”.

“Đây là kỳ họp mang dấu ấn lịch sử, khi đất nước bước sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, đây là trao đổi bên hành lang Quốc hội của đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam).

Theo ông Hạ, trọng tâm của kỳ họp lần này là sắp xếp, đổi mới, tinh gọn bộ máy, đặc biệt là sửa đổi Hiến pháp và các luật có liên quan nhằm ưu tiên vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Trong bối cảnh năm 2025 là năm cuối của nhiệm kỳ 2021-2025, kỳ họp không chỉ giải quyết những vấn đề cấp thiết trước mắt mà còn chuẩn bị cho nhiệm kỳ tiếp theo, thể hiện rõ sự chuyển mình chiến lược.

Cùng quan điểm này, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đánh giá: “Đây là một kỳ họp có lẽ là lịch sử nhất của Quốc hội Việt Nam, với một khối lượng công việc lớn nhất và có tầm vóc nhất”.

Đại biểu nhấn mạnh ba nhóm nội dung lớn đã được Quốc hội tập trung giải quyết: Về công tác lập pháp, Quốc hội đã xem xét và thông qua nhiều dự án luật quan trọng, trong đó có sửa đổi Hiến pháp 2013 và các luật liên quan đến việc sắp xếp lại chính quyền địa phương hai cấp, bỏ cấp trung gian, sáp nhập địa giới hành chính. Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, mà còn đảm bảo tính hợp hiến, phù hợp thông lệ quốc tế và yêu cầu cải cách trong nước;

Về quyết định các vấn đề quan trọng, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư nhiều công trình lớn như đường sắt cao tốc, đường bộ chiến lược, xử lý các nguồn vốn đầu tư công, đồng thời điều chỉnh chính sách thuế phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo môi trường thuận lợi thu hút đầu tư, củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp;

Về hoạt động giám sát và chất vấn, các vấn đề như tài chính, tài sản công, giáo dục, khoa học - công nghệ được chọn đúng lúc, trúng nhu cầu, phản ánh hơi thở cuộc sống.

“Chúng tôi rất tâm đắc với nhiều ý kiến phát biểu từ thảo luận tổ đến hội trường. Tất cả đều rất trách nhiệm, sâu sát, mang được tiếng nói, tâm tư, nguyện vọng và hơi thở cuộc sống của người dân. Tinh thần làm việc tại kỳ họp cũng là một điểm nhấn nổi bật. Các đại biểu Quốc hội làm việc xuyên suốt, kể cả thứ Bảy và Chủ nhật. Các cơ quan chuyên trách không nghỉ ngày nào, liên tục bổ sung nội dung cấp bách để kịp thời xử lý những vấn đề đang diễn ra. Có những vấn đề phải xử lý ngay và luôn, theo tinh thần vừa chạy vừa xếp hàng”, ông Hà Sỹ Đồng nói.

Cũng theo đại biểu đoàn Quảng Trị, sau kỳ họp, khối lượng công việc đặt ra là rất lớn, với 3 nhóm việc cần làm ngay để đưa các nghị quyết vào cuộc sống. Thứ nhất, tăng cường tuyên truyền đến người dân, doanh nghiệp và quốc tế về chủ trương, thể chế đã được thông qua, khơi dậy niềm tin vào sự cải cách mạnh mẽ.

Thứ hai, giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện, điều chỉnh kịp thời những điểm chưa phù hợp để hệ thống pháp luật trở nên gần dân, dễ hiểu, minh bạch hơn.

Thứ ba, rà soát hoạt động của các cơ quan công quyền, tránh tình trạng “trên thông dưới tắc”, để đảm bảo nghị quyết thực sự đi vào đời sống.

“Phải tránh tình trạng nghị quyết đã ban hành, cơ chế đã thông thoáng, thể chế đã rõ ràng, nhưng những người thực thi vẫn còn e ngại, chưa được trang bị đầy đủ kiến thức pháp lý, dẫn đến chậm trễ, ách tắc”, đại biểu nói.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng tin tưởng rằng, Kỳ họp thứ 9 sẽ mở ra một “luồng gió mới” để đất nước cất cánh, thực hiện thành công mục tiêu phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.