Mạng xã hội tác động lớn tới tâm lý người dùng

Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đã hình thành những hành vi và biểu hiện tâm lý mới ở con người như thay đổi cách thức giao tiếp trong cộng đồng, hay cách thức thể hiện cá tính bản thân, trong đó có cả những thay đổi tích cực và những biến thiên tiêu cực, dẫn đến nhiều vấn đề xã hội phức tạp.

Mạng xã hội đang ngày càng phát triển và trở thành sân chơi rộng lớn để giao lưu, chia sẻ và kết nối mạnh mẽ. Ảnh: VGP/Thùy Chi

Ngày 6/9, tại Hà Nội, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học quốc gia Hà Nội), Chương trình Nghiên cứu internet và xã hội (VPIS) tổ chức hội thảo “Tác động của mạng xã hội tới tâm lý người dùng 2017”.

Theo nghiên cứu của We Are Social Media tháng 1/2017, với dân số khoảng 93 triệu người, Việt Nam có hơn 46 triệu người thường xuyên sử dụng mạng xã hội, đứng thứ 22 toàn cầu về số lượng người sử dụng mạng xã hội. Trong đó, Facebook mới xuất hiện tại Việt Nam năm 2009, nhanh chóng trở thành mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay.

GS.TS. Phạm Quang Minh, Hiệu trưởng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Chủ tịch Hội đồng Khoa học VPIS khẳng định: Facebook đang trở thành một "ngôi làng toàn cầu”, tạo cơ hội kết nối và tương tác hoàn hảo để giao tiếp và liên lạc trong kỷ nguyên số. Ngoài những lợi ích không thể phủ nhận, Facebook và internet cũng có những mặt trái, tác động tiêu cực khôn lường, vì vậy, cần nghiên cứu cụ thể để thúc đẩy các mặt tích cực, hạn chế các mặt tiêu cực, giúp người sử dụng mạng xã hội hiệu quả và lành mạnh hơn.

Chia sẻ kết quả nghiên cứu của VPIS, tiến sĩ tâm lý Trần Thành Nam cho biết: Phương pháp thực nghiệm 72 giờ không Facebook để đo lường sự thay đổi trạng thái tâm lý của người tham gia và mức độ gắn bó với Facebook sau 3 ngày cho kết quả đáng chú ý là gần 43,1% người tham gia thực nghiệm đã vi phạm cam kết ngay sau 6 giờ đầu tiên tham gia. Những trạng thái cảm xúc thường thấy ở mức cao hơn trung bình quá trình diễn ra thực nghiệm là khách thể tham gia cảm thấy mất kết nối với bạn bè, lạc hậu do không nắm được các thông tin đang diễn ra và luôn bứt rứt, thiếu thốn một thứ gì đó.

Với kinh nghiệm đào tạo, nghiên cứu và điều trị nghiện chất ở Việt Nam, BS. ThS. Vũ Huy Hoàng (Hiệp hội Y học nghiện quốc tế) nhận định: Thế giới đang có nhiều nỗ lực nghiên cứu, phân loại và đưa ra những tiêu chí chuẩn đoán các rối loạn liên quan đến các ứng dụng trên internet. Hiện các rối loạn do nghiện chất gây nên biểu hiện như buộc phải sử dụng, thèm nhớ, thời gian và tần suất sử dụng ngày càng tăng, mong muốn nhưng không giảm hoặc ngừng sử dụng được, thậm chí còn sử dụng bất chấp các hậu quả để thuyên giảm các triệu chứng của bệnh nghiện.

Với các thông tin đã có về nghiện hành vi và nghiện chất, chúng ta hiểu đây là các rối loạn có liên quan đến y sinh-tâm lý-xã hội. Bởi vậy, cần dự phòng và can thiệp sớm nhất nếu có thể, kể cả về mặt thực thể và hành vi, cũng như giải quyết sớm vấn đề kỳ thị và phân biệt đối xử, một yếu tố luôn là rào cản lớn trong giải quyết vấn đề nghiện.

Trước mắt, các mô hình can thiệp ở viện, trường, hoặc ở các nhóm VPIS sẽ cung cấp thêm thông tin sâu hơn về những biểu hiện, các vấn đề về tâm lý và thể chất liên quan đến sử dụng mạng xã hội, giúp chẩn đoán sớm và cung cấp những can thiệp phù hợp.