Tác động đến nhiều lĩnh vực trong đời sống kinh tế - xã hội trên toàn cầu, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư còn sản sinh ra những “nhà nông 4.0”. Tại Hà Nam, tuy chưa có mô hình nào hoàn chỉnh về nông nghiệp 4.0, nhưng dáng dấp của những “nông dân 4.0” đã bước đầu xuất hiện. Họ không chỉ biết áp dụng một cách linh hoạt và phù hợp những công nghệ tiên tiến, thông minh nhất vào sản xuất, mà còn chủ động kết nối thị trường, năng động, nhạy bén bắt kịp với xu thế phát triển thời đại, vươn lên trở thành những ông chủ, bà chủ trên chính mảnh đất quê hương.
Nông dân mặc áo blouse
Đến thăm cơ sở sản xuất Nấm đông trùng hạ thảo của gia đình anh Nguyễn Trọng Bằng, xóm Tân Chung, xã Công Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, những ngày cuối năm, chúng tôi cảm nhận rất rõ không khí lao động hăng say, hối hả chuẩn bị cho những mẻ nấm phục vụ nhu cầu người dân trong dịp Tết.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn thăm quan cơ sở sản xuất Nấm đông trùng hạ thảo của gia đình anh Nguyễn Trọng Bằng
Trao đổi với Anh Bằng cho biết : “Đông trùng hạ thảo là tên gọi của một dạng cộng sinh giữa một loài nấm túi với ấu trùng của một loài côn trùng. Trong đông trùng hạ thảo có 17 loại Axit Amin khác nhau, các nguyên tố vi lượng như nhôm, kẽm, kali và nhiều loại vitamin…các hợp chất này có tác dụng bồi bổ, phục hồi sức khỏe, hỗ trợ điều trị ung thư, điều tiết đường huyết, tăng khả năng miễn dịch của cơ thể..”.
Từng làm việc cho một công ty chuyên sản xuất nấm và đông trung hạ thảo của Hàn Quốc, anh Bằng đã có thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu về loại nấm này. Năm 2015, anh Bằng trở về địa phương với ước mơ biến ý tưởng của mình thành hiện thực.
Những sợi nấm được sản xuất trong điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt về nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng Cơ sở của anh Bằng được đầu tư khá bài bản, từ phòng vô trùng nuôi cấy giống, đến nơi trồng, chế biến nấm… đều khép kín. Đặc biệt, môi trường tại khu sản xuất luôn được kiểm soát tốt, nhiệt độ điều chỉnh thích hợp cho cây nấm phát triển.
Qua quá trình nuôi cấy anh Bằng đã lựa chọn cách nuôi trên môi trường dưỡng chất tổng hợp. Theo anh Bằng nuôi cách này cho năng xuất cao, giá thành rẻ hơn. Anh Bằng cho biết thêm : “Để đảm bảo chất lượng của đông trùng hạ thảo, điều kiện nuôi cấy luôn phải đảm bảo về nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng như các giai đoạn của thời tiết trên độ cao hàng nghìn mét. Cụ thể, khi ủ phải duy trì nhiệt độ phòng 25 độ C độ ẩm 85%, tiếp theo chuyển sang xử lý tại phòng kín có nhiệt độ từ 18-24 độ C, độ ẩm 85%, sau đó chuyển sang phòng nuôi đảm bảo nhiệt độ ổn định từ 18-22 độ C duy trì đến khi thu hoạch. Mỗi phòng nuôi của gia đình anh hiện có khoảng 3.000 lọ giá thể. Việc đảm bảo về độ ẩm và ánh sáng được anh kiểm tra nghiêm ngặt để có được những mẻ đông trồng hạ thảo có dược tính cao nhất”.
Sau 3 năm nghiên cứu với không ít lần thất bại, những sợi nấm đông trùng hạ thảo của gia đình anh Bằng đã được Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng và Viện kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia - Bộ Y tế kiểm nghiệm và cho kết quả có dược tính cao gần tương đương trong tự nhiên.
Hiện tại cứ 3 tháng nuôi cấy, anh Bằng lại thu hoạch những mẻ đông trùng hạ thảo mới. Sản lượng trung bình khoảng 1,2 tấn tươi/năm. Để tạo thuận lợi tiêu thụ sản phẩm, Cơ sở đông trùng hạ thảo Minh Đức của gia đình anh không chỉ bán nấm làm dược liệu, anh còn phát triển sản phẩm mới là rượu ngâm và trà nấm đông trùng hạ thảo. Hiện, anh đang liên kết với một số cửa hàng giải khát trên địa bàn tỉnh để mở hướng cung cấp sản phẩm trà đông trùng hạ thảo bổ dưỡng, hợp với túi tiền khách hàng (mỗi cốc trà khoảng 34 - 40 nghìn đồng).
Thành công bước đầu từ mô hình sản xuất nấm của gia đình anh Bằng không chỉ mang đến làn gió mới cho các hộ nông dân khác trong tỉnh về việc mạnh dạn ứng dụng các thiết bị cảm biến nhằm số hóa các yếu tố: như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và chuyển nó vào các thiết bị kết nối Intenet như máy tính, điện thoại; từng bước thay đổi phương thức quản lý của trang trại. Đây cũng là một trong những điển hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của tỉnh, được nhiều hội viên trong và ngoài xã đến thăm quan, học tập.
Làm chủ các thiết bị tiên tiến
Lựa chọn quay về quê hương gây dựng cơ nghiệp, với những sản phẩm sữa thanh trùng mang thương hiệu Hanamilk, chị Trần Thị Thanh Thoan (xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) đã đạt những thành quả bước đầu trên chặng đường khởi nghiệp. Mô hình kinh doanh khép kín các sản phẩm từ sữa của chị được đánh giá là 1 trong 20 đề án xuất sắc tại vòng chung kết Ngày phụ nữ khởi nghiệp 2018.
Công ty Sữa Hanamilk được đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại để nâng cao chất lượng thành phẩm cũng như triển khai hệ thống quản lý xác thực, truy xuất nguồn gốc từng sản phẩm
Nhớ về những ngày đầu khởi nghiệp, chị Thoan cho biết: Ban đầu, mình nghĩ sẽ vấp phải sự phản đối kịch liệt của ông xã, vì công việc của anh đang tiến triển thuận lợi. Nhưng thật bất ngờ, anh đã ủng hộ mình và hai vợ chồng rời thành phố trở về quê bắt đầu cuộc sống mới với một nghề mới, đó là chăn nuôi bò sữa.
Cũng nhờ có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích chăn nuôi bò sữa của địa phương, sau 4 năm lập nghiệp, quy mô chăn nuôi của gia đình chị Trần Thị Thanh Thoan đã lên tới hơn 60 con bò sữa, trung bình mỗi ngày trang trại cho sản lượng khoảng hơn 5 tạ sữa.
Trang trại của gia đình chị được đầu tư bài bản, sạch sẽ với đầy đủ hệ thống chiếu sáng, quạt thông gió và hệ thống vắt sữa khép kín. Đàn bò được chia vào các khoang theo lứa tuổi cùng tình trạng sức khỏe để tiện cho việc chăm sóc, nuôi dưỡng theo yêu cầu và được nuôi bằng cám theo công thức của Công ty sữa Cô gái Hà Lan. Cùng đó, áp dụng phương pháp nuôi bò cách ly với gia cầm hay các vật nuôi khác để kiểm soát bệnh dịch.
Để nâng cao sức cạnh tranh và cho ra sản phẩm chất lượng cao, chị Thoan đã quyết định đầu tư thêm dàn máy móc khá đầy đủ và hiện đại, như: máy đóng sữa vào chai, máy co màng nhãn chai, máy thanh trùng sữa paster, máy đồng hóa sữa, lò ủ sữa chua, máy in phun ngày đóng gói và hạn sử dụng, phòng lạnh giữ sản phẩm…
Với hệ thống máy móc này, chị Thoan sẽ có điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng thành phẩm cũng như triển khai hệ thống quản lý xác thực, truy xuất nguồn gốc từng sản phẩm. Các sản phẩm sữa tươi, sữa chua đều được chị Thoan đăng ký nhãn hiệu Hanamilk sản xuất trên dây chuyền khép kín và được cấp chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm.
Ngoài việc minh bạch nguồn thức ăn cho bò, khách hàng có thể trực tiếp theo dõi quá trình canh tác, chăn nuôi của trang trại qua hệ thống camera giám sát hoặc có thể trực tiếp tham gia các buổi dã ngoại hàng tuần do trang trại hoặc khách hàng tự tổ chức. Chính vì vậy, hầu hết các khách hàng đã sử dụng sữa Hanamilk đều quay lại sử dụng cho lần tiếp theo.
Khác với nông nghiệp công nghệ cao đó là tập trung thay đổi phương thức sản xuất từ truyền thống sang hiện đại, nông nghiệp 4.0 là thay đổi phương thức quản lý nông nghiệp. Đây chính là hướng đi tất yếu để xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại. Cùng với anh Bằng, chị Thoan, nhiều nông dân khác trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã bước đầu bắt tay vào sản xuất thông minh dựa trên các thành tựu đột phá trong công nghệ thông tin, công nghệ sinh học… Việc tham gia thực hiện các mô hình, đã từng bước giúp người dân thay đổi phương thức quản lý; tiếp cận kỹ thuật canh tác mới, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.
Thành công của những người “nông dân 4.0” tiên phong của Hà Nam không chỉ là tấm gương sáng cho phong trào khởi nghiệp nói riêng, mà nó còn truyền cảm hứng về tinh thần khởi nghiệp và cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên cả nước. Tết đến, xuân về, trong không khí hăng say lao động của những người nông dân những ngày đầu năm mới, chúng ta càng có thêm niềm tin về tương lai của nền nông nghiệp hiện đại, bền vững của tỉnh Hà Nam.
Thảo Vũ
Ý kiến ()