Cảnh báo nguy cơ với sức khỏe từ những nguồn phát tán hóa chất vĩnh cửu

PFAS là một nhóm các hóa chất tổng hợp phổ biến tồn tại trong môi trường và cơ thể con người, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

PFAS và một hóa chất vĩnh cửu khác, BPA, ngày càng trở thành mối quan tâm của các nhà nghiên cứu và người tiêu dùng trong những năm gần đây.

PFAS ước tính có tới 15.000 hợp chất khác nhau hoặc hơn. Mỗi hợp chất chứa liên kết flo-cacbon mang lại cho chúng những đặc tính độc đáo là chống vết bẩn, chống dầu mỡ, chống nước.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ cho biết, tác động của PFAS đối với sức khỏe con người là "không chắc chắn" và cần nhiều nghiên cứu hơn. Nhưng cơ quan này cũng thừa nhận rằng các nghiên cứu trên động vật hiện có chỉ ra rằng các hóa chất này "có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, chức năng tuyến giáp, hệ thống miễn dịch và gây tổn thương gan".

Chảo chống dính thường được nhắc đến như một vật dụng rất phổ biến trong đời sống đồng thời là nguồn phát tán "hóa chất vĩnh cửu" trong quá trình sử dụng, đun nấu khi lớp chống dính tiếp xúc với nhiệt. Những hợp chất như PFAS được sử dụng để xử lý một loạt sản phẩm gia dụng nhằm làm cho chúng có khả năng chống nhiệt, dầu, vết bẩn, mỡ và nước. Nhưng còn rất nhiều loại hộp đựng thực phẩm có thể chứa một số dạng PFAS hoặc BPA.

Nhựa là một vấn đề lớn trong nhà bếp ngày nay, các chuyên gia cho biết. Mặc dù người tiêu dùng dường như đã biết nhiều đến việc lựa chọn các sản phẩm an toàn, không có chứa BPA khi mua bình đựng nước, bình sữa trẻ em và các loại hộp đựng khác, nhưng PFAS lại nguy hiểm hơn. Chúng thường có trong các hộp đựng để dễ dàng sử dụng cho việc hâm nóng bằng lò vi sóng. Linda Birnbaum - cựu Giám đốc Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia Hoa Kỳ cho biết: "Chúng tôi biết rằng những người ăn nhiều đồ ăn nhanh có xu hướng có mức PFAS cao hơn những người ăn nhiều thực phẩm chế biến tươi".

Đó là lý do tại sao Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã công bố vào tháng 2 năm 2024 rằng các công ty đang tự nguyện loại bỏ dần việc sử dụng PFAS trong bao bì thực phẩm. Tuy nhiên, PFAS lại rất phổ biến trong môi trường đến mức chúng thường được tìm thấy trong cả thực phẩm, mỹ phẩm và nước...

Làm thế nào để hạn chế tiếp xúc với hóa chất vĩnh cửu?

Theo các chuyên gia, dù vẫn cần thêm thời gian để đánh giá và đưa ra những cảnh báo chính xác nhất về tác động của hóa chất vĩnh cửu như PFAS hay BPA đối với sức khỏe con người thì việc hạn chế nguy cơ tiếp xúc cũng là điều nên xem xét điều chỉnh trong đời sống thường ngày.

Bắt đầu bằng việc lựa chọn loại sản phẩm khác thay vì đồ dùng nhà bếp có phủ lớp chống dính. Đồ nấu nướng bằng thủy tinh, thép cacbon, gang, inox... được khuyến nghị sử dụng. Tuy nhiên thực tế cho thấy những sản phẩm này có thể đắt hơn, không tiện sử dụng và vệ sinh nên người tiêu dùng vẫn còn chưa mặn mà. Trong trường hợp vẫn sử dụng thiết bị nấu như chảo chống dính thì lời khuyên của chuyên gia là không nên để mức nhiệt quá cao.

Tăng cường tự nấu ăn, sử dụng các nguyên liệu tươi cũng là cách hạn chế nguy cơ tiếp xúc với hóa chất vĩnh cửu.

Sử dụng hộp đựng bằng thủy tinh có thể không tiện dụng và rẻ như hộp nhựa nhưng là cách an toàn hơn để lưu trữ và hâm nóng đồ ăn bằng lò vi sóng khi cần thiết.