Sau hơn 1 thập kỷ đồng thuận phấn đấu, với khát vọng cháy bỏng, quyết tâm cao cùng cách làm sáng tạo, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Nam đã đạt được những thành quả, dấu ấn đáng tự hào khi trở thành một trong 4 tỉnh đầu tiên của cả nước được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2020.
Về với Hà Nam hôm nay, ngoài chiêm ngưỡng những địa danh văn hóa, lịch sử nổi tiếng, chúng ta còn bắt gặp những khu dân cư trù phú, yên bình mang đậm bản sắc văn hóa Việt, những mô hình kinh tế mới, những vùng sản xuất hàng hóa tập trung... Đây là minh chứng cho sự chỉ đạo đúng đắn của các cấp ủy, chính quyền, là sự phát huy và gắn kết nội lực trong nhân dân, đưa nhân dân trở thành chủ thể sáng tạo trong việc thúc đẩy tiến trình xây dựng Nông thôn mới (NTM), đưa công nghệ cao vào sản xuất, tạo ra những giá trị mới, sản phẩm mới trong nông nghiệp nhằm phát triển kinh tế theo hướng bền vững.
Phát huy sức sáng tạo, tinh thần cộng đồng của nhân dân trong xây dựng NTM
Là huyện trọng điểm nông nghiệp của tỉnh Hà Nam, Bình Lục bước vào thực hiện chương trình xây dựng NTM với xuất phát điểm thấp. Năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo 14,29%; thu nhập bình quân đầu người 11,5 triệu đồng/năm… Bằng quyết tâm và sự nỗ lực không ngừng, những năm qua huyện đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là phát huy tinh thần đoàn kết và nội lực trong dân. Nhờ đó, sau 9 năm thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM, huyện Bình Lục có 100% số xã (18/18 xã ) được công nhận đạt chuẩn NTM, hoàn thành 9/9 tiêu chí huyện NTM và không có nợ đọng xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM.Toàn huyện đã huy động nguồn lực trên 1.645 tỷ đồng để xây dựng NTM, trong đó hơn 25% là do nhân dân đóng góp. Kết cấu hạ tầng nông thôn đã có bước phát triển mạnh mẽ, cơ sở vật chất văn hóa, trường học, trạm y tế… được đầu tư xây dựng đã làm thay đổi diện mạo, đời sống văn hóa tinh thần vùng nông thôn.
Nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, nhiều người dân sẵn sàng chung tay đóng góp công sức, tiền của, hiến đất, dịch tường; tự nguyện tháo dỡ cả nhà ngang, nhà bếp, công trình phụ và có hộ hiến hàng trăm m2 đất thổ cư để xây dựng đường làng, ngõ xóm sáng - xanh - sạch - đẹp. Đến nay, 100% các tuyến đường trục xã, trục thôn trên địa bàn huyện được nhựa hóa, bê tống hóa đạt chuẩn. Trên 360 km đường ngõ xóm được bê tông hóa, gần 300 km đường trục chính nội đồng được cứng hóa.Trong đó, tỉnh đã hỗ trợ trên 92.500 tấn xi măng, kinh phí nhân dân đóng góp và nguồn kinh phí lồng ghép các dự án là trên 975,82 tỷ đồng.
Ông Trần Thế Tuấn, thôn 7, xã Bồ Đề, huyện Bình Lục - người đã hiến 300 m2 đất vườn để mở rộng đường, tâm sự: "Tôi chỉ nghĩ đơn giản rằng, quê mình đang còn khó khăn. Muốn người dân quê mình thoát nghèo thì trước hết phải có cơ sở hạ tầng phát triển. Hơn nữa làm đường là cho chính mình và con cháu mình sau này hưởng lợi, thế nên khi được tuyên truyền, vận động gia đình tự nguyện hiến đất để mở rộng đường, giúp cho việc đi lại của mọi người thuận tiện hơn".
Thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW của Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, cùng với nhiều giải pháp khác, Hà Nam đã ban hành Kế hoạch hưởng ứng phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phát động phong trào thi đua "Chung sức xây dựng nông thôn mới” trên địa bàn toàn tỉnh. Theo đó, các cấp ủy đảng, chính quyền đã cụ thể hóa phong trào thi đua bằng các chương trình, kế hoạch, việc làm phù hợp với thực tiễn.
Ủy ban MTTQ tỉnh, các tổ chức đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đã tổ chức các phong trào thi đua, các cuộc vận động hướng vào mục tiêu xây dựng NTM thiết thực như cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”, phong trào “5 không, 3 sạch”, “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng”, “Cựu chiến binh thi đua làm kinh tế giỏi”, “Phụ nữ tích cực xây dựng nhà sạch, vườn đẹp, tham gia bảo vệ môi trường, chung sức xây dựng NTM”, “Tuổi trẻ chung sức xây dựng NTM”.
Qua cuộc phát động phong trào toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã hỗ trợ về tiền mặt và vật tư tương ứng với tổng số tiền trên 30 tỷ đồng. Hưởng ứng phong trào hiến đất, dịch dậu để làm đường GTNT, thủy lợi nội đồng, nhân dân trong tỉnh đã hiến tặng gần 310.000 m2 đất và nhiều tài sản khác với tổng giá trị quy đổi gần 49 tỷ đồng để triển khai bê tông hóa được hơn 2.200 km đường giao thông thôn, xóm; hơn 500 km đường trục xã; hỗ trợ đá cấp phối để cứng hóa trên 1.000 km đường trục chính nội đồng. Điển hình như hộ gia đình ông Nguyễn Văn Quyền, xã Nhật Tân, huyện Kim Bảng ủng hộ trên 13,7 tỷ đồng; gia đình bà Nguyễn Thị Thoa, xã Đinh Xá, thành phố Phủ Lý đóng góp, ủng hộ tiền gần 12 tỷ đồng; Đào thị Lơ, xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm ủng hộ 900 triệu đồng... Đến nay, 100% đường trục xã, liên xã; đường trục thôn, xóm; ngõ xóm và trục chính nội đồng của các xã trong toàn tỉnh đạt chuẩn theo quy định và 83/83 xã đạt chuẩn tiêu chí Giao thông, đạt 100%.
Không chỉ quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo động lực phát triển kinh tế- xã hội, công tác bảo vệ môi trường nông thôn đã có bước đột phá lớn, nhất là vấn đề xử lý rác thải khu dân cư, tạo cảnh quan nông thôn xanh- sạch- đẹp... Nhiều địa phương đã ưu tiên bố trí nguồn lực cũng như tập trung chỉ đạo triển khai quyết liệt bằng việc ban hành Nghị quyết, kế hoạch xử lý rác thải tập trung ở nông thôn. Cùng với sự vào cuộc tích cực của các tổ chức chính trị, xã hội trên địa bàn, ý thức của người dân về bảo vệ môi trường, cải thiện cảnh quan tiếp tục được nâng cao. Các khu dân cư tập trung đều có các tổ thu gom rác thải sinh hoạt, bao bao bì thuốc bảo vệ thực vật... do cộng đồng thành lập, hoạt động theo hình thức tự nguyện, tự trang trải kinh phí hoạt động. Nhiều mô hình cải tạo cảnh quan môi trường nông thôn, đã được các địa phương áp dụng sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế như: Mô hình trồng hoa, cây xanh hai bên đường giao thông xã, thôn, nơi công cộng điển hình như các xã của huyện Thanh Liêm, Kim Bảng, Lý Nhân, thành phố Phủ Lý…;mô hình phân loại và ủ phân hữu cơ từ rác thải hữu cơ tại hội gia đình; vệ sinh đường làng ngõ, xóm, khơi thông cống rãnh, ngày thứ 7, chủ nhật xanh; con đường thanh niên tự quản...
Phát triển kinh tế bằng nội lực tại chỗ để xây dựng NTM bền vững
Lý Nhân là huyện cuối cùng của tỉnh Hà Nam được công nhận huyện đạt chuẩn NTM, nhưng trong quá trình thực hiện, huyện đã chú trọng xây dựng NTM theo hướng nâng cao, bền vững. Tháng 6/2020, xã Xuân Khê, huyện Lý Nhân chính thức được UBND tỉnh Hà Nam công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2019. Đây cũng là xã đầu tiên của tỉnh Hà Nam được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Có được kết quả này là nhờ vào sự nỗ lực vươn lên của Đảng bộ, chính quyền, sự đoàn kết của nhân dân trong việc nâng cao chất lượng các tiêu chí phục vụ trực tiếp đời sống người dân. Trong đó, đặc biệt coi trọng phát huy nội lực, xây dựng mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao làm vệ tinh cho doanh nghiệp và thành lập các HTX để hỗ trợ cung cấp các dịch vụ đầu vào và liên kết bao tiêu sản phẩm để nâng cao thu nhập cho người dân. Từ việc chuyển dịch và phát triển sản xuất đa dạng các lĩnh vực, năm 2019, thu nhập bình quân đầu người của xã Xuân Khê ước đạt 68,28 triệu đồng/năm, cao hơn 23 triệu đồng so với thời điểm đạt chuẩn NTM năm 2015. Tỷ lệ hộ nghèo chung của xã là 2,68% (100% hộ nghèo đều thuộc các đối tượng bảo trợ xã hội) và không còn hộ nghèo đa chiều theo chuẩn nông thôn mới.
Xã Thi Sơn (Kim Bảng) được công nhận đạt chuẩn NTM năm 2013. Từ đó tới nay,Thi Sơn vẫn đang tiếp tục huy động các nguồn lực để nâng cao chất lượng tiêu chí đạt được, tập trung vào củng cố, hoàn thiện hạ tầng kinh tế - xã hội; vận động nhân dân cải tạo và giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; đổi mới các hình thức tổ chức sản xuất để nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp... Hiện nay, Thi Sơn đã xây dựng được các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, mô hình cánh đồng mẫu sản xuất lúa và mô hình trồng rau an toàn. Cơ cấu cây trồng được bố trí phù hợp yêu cầu sản xuất theo mùa vụ, với sản phẩm chủ lực là các loại rau, dưa chuột xuất khẩu, lúa chất lượng, lúa hàng hóa. Đồng chí Đinh Văn Sáng, Bí thư Đảng ủy xã Thi Sơn cho biết: Đời sống của người dân chính là thước đo của xã NTM, vì vậy ngoài việc nâng cấp về hạ tầng, xã Thi Sơn đang tập trung phát huy tiềm năng lợi thế riêng có, chú trọng đến tái cơ cấu sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, đặc biệt là quan tâm đến phúc lợi xã hội, giáo dục, nâng cao đời sống văn hóa cho người dân.“NTM chỉ thực sự bền vững khi phát triển kinh tế bằng nội lực tại chỗ của chính mỗi người dân địa phương”, đồng chí nhấn mạnh.
Những mô hình kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung đã và đang góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho người dân Chương trình xây dựng NTM đã góp phần quan trọng chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn. Công nghiệp và dịch vụ nông thôn tăng trưởng nhanh, bền vững; sản xuất nông nghiệp tăng trưởng ổn định. Liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi ngày càng phát triển và các Hợp tác xã ngày càng phát huy vai trò liên kết hộ nông dân với nhau và kết nối giữa nông thôn với doanh nghiệp. Đặc biệt nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển vùng sản xuất quy mô lớn, an toàn thực phẩm, sản xuất theo chuỗi liên kết ngày càng trở thành lĩnh vực hấp dẫn,thu hút được nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn vào đầu tư.
Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được triển khai có hiệu quả góp phần việc tạo việc làm và nâng cao thu nhập của người dân. Đến nay, toàn tỉnh đã có 18 sản phẩm OCOP được công nhận xếp hạng 3 sao cấp tỉnh trở lên.Thu nhập bình quân đầu người/năm khu vực nông thôn năm 2020 tăng xấp xỉ 3,7 lần so với năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo nông thôn giảm nhanh từ 10,68% năm 2010 xuống còn khoảng 2,20% năm 2020 (trong đó có 0,65% hộ nghèo đa chiều). Khoảng cách phát triển giữa nông thôn – đô thị từng bước được thu hẹp.
Những “con số” ấn tượng
Sau nhiều năm kiên trì phấn đấu, bức tranh NTM ở Hà Nam đã có nhiều khởi sắc. Nổi bật là hệ thống giao thông nông thôn, giao thông nội đồng được mở rộng, bê tông hóa; các công trình phục vụ phúc lợi công cộng được đầu tư, xây dựng khang trang. ANTT đảm bảo, thôn xóm yên bình; cảnh quan, vệ sinh môi trường sạch, đẹp. Tình làng - nghĩa xóm ngày càng gắn bó; các giá trị văn hóa truyền thống được khôi phục và phát huy. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng lên một tầm cao mới. Những miền quê “lam lũ” ở vùng “đồng chiêm đất trũng” nay đã được khoác lên mình chiếc áo mới từ phong trào vệ sinh đường làng, ngõ xóm; trồng cây xanh, trồng hoa trên các tuyến đường, nơi công cộng; xây dựng cảnh quan môi trường xanh – sạch – đẹp – an toàn để thực sự trở thành “miền quê đáng sống”.
(Nguồn: Báo cáo Kết quả xây dựng nông thôn mới đến năm 2020 của tỉnh Hà Nam)
Đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm trong xây dựng NTM vì mục tiêu nâng cao đời sống nông dân
Xác định xây dựng nông thôn mới là quá trình liên tục, lâu dài có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc và là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, với mục tiêu là không ngừng nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, trong thời gian tới, tỉnh Hà Nam sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện thằng lợi Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, tranh thủ nguồn lực hỗ trợ của Chương trình xây dựng nông thôn mới; tiếp tục huy động các nguồn lực để duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới cấp xã, cấp huyện, hướng tới xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.
Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân chính là thước đo và cũng là mục tiêu của chương trình xây dựng NTM
Cùng đó, triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển sản xuất coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của trọng tâm trong suốt quá trình thực hiện xây dựng nông thôn mới;đẩy mạnh việc tích tụ, tập trung đất đai để phát triển nông sản sạch làm vệ tinh liên kết chuỗi với các cơ sở, các doanh nghiệp trong sản xuất, tiêu thụ nông sản. Đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, tạo thêm nhiều việc làm mới, ổn định có thu nhập cao cho người dân; phát huy và bảo tồn những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống; không ngừng củng cố hệ thống chính trị, giữ gìn an ninh trật tự và xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn sáng - xanh- sạch- đẹp.
Phấn đấu năm 2025, có ít nhất 01 huyện đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu;35 xã đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 65 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều theo tiêu chí nông thôn mới còn dưới 0,5%; tỷ lệ người dân tham gia Bảo hiểm y tế đạt 95,5% trở lên...
Thu Thảo
Ý kiến ()