Hiện tượng "Ảo tưởng trí nhớ ngắn hạn" có thể làm sai lệch ký ức

Một nghiên cứu mới cho thấy rằng mọi người có thể nhớ sai các sự kiện chỉ trong vài giây hoặc một phần nhỏ giây sau khi chúng xảy ra.

Các nhà nghiên cứu gọi đó là hiện tượng “ảo tưởng trí nhớ ngắn hạn”, xảy ra khi con người tưởng tượng lại, điều chỉnh lại những trải nghiệm để chúng phù hợp với định kiến của bản thân, thay vì nhớ lại chính xác những gì đã xảy ra.

Các nhà nghiên cứu đã viết trong báo cáo: “Trí nhớ ngắn hạn có vẻ không phải lúc nào cũng thể hiện chính xác những gì vừa được cảm nhận. Thay vào đó, ký ức được định hình bởi những gì chúng ta mong đợi ngay từ khi hình thành dấu vết ký ức đầu tiên”.

Để kiểm tra về trí nhớ ngắn hạn, các nhà nghiên cứu đã mời 534 tình nguyện viên tham gia vào bốn thí nghiệm, mỗi thí nghiệm được thiết kế xoay quanh việc ghi nhớ một chuỗi ký tự latinh. Trong vòng một tháng, người tham gia xem những chữ cái được xếp thành một vòng tròn. Sau đó, chúng bị ẩn đi, và chỉ một số chữ nhất định được hiện ra cho người chơi ghi nhớ. Bên cạnh việc nhớ mặt chữ, người tham gia sẽ phải nhớ cả hướng chữ vì các chữ cái có thể bị đổi hướng so với ban đầu. Đôi khi họ được cho xem một lô chữ thứ hai. Sau khi đưa ra câu trả lời, họ sẽ tự đánh giá về độ tự cậy trong câu trả lời của bản thân.

Khi người tham gia được yêu cầu nhớ lại những gì họ nhìn thấy chỉ sau nửa giây, tỉ lệ sai là dưới 20%. Tỉ lệ này tăng lên 30% khi được hỏi ba giây sau đó. Khi được yêu cầu nhớ lại xem một chữ cái đang hướng về phía trước hay phía sau, những người tham gia trả lời với độ tự cậy cao chỉ đúng 37%.

Để xác nhận lại kết quả, các nhà nghiên cứu đã lặp lại các bài kiểm tra qua ba thí nghiệm tương tự với một nhóm 348 người không có trong phân tích ban đầu. Tất cả các thí nghiệm cho thấy bộ não con người ghi lại trải nghiệm dựa trên các khái niệm định sẵn, phù hợp với định kiến bản thân, đồng thời loại bỏ những điểm cảm thấy không phù hợp.

Các nhà nghiên cứu đánh giá: “Những ảo tưởng về trí nhớ này là kết quả của kiến thức chứ không phải sự tương đồng về thị giác. Kiến thức có thể tạo thành trí nhớ ngay khi nó đang trong giai đoạn hình thành”. Phương hướng tiếp theo của nhà nghiên cứu là thiết kế các thí nghiệm có thể chứng minh sự điều chỉnh trí nhớ ngắn hạn trong thế giới thực, cũng như với các loại trí nhớ khác.