Có bằng chứng cho thấy rau củ ngày nay không còn nhiều loại vitamin, dưỡng chất như vài chục năm trước, thậm chí còn có những thành phần gây hại cho sức khỏe.
Một số nghiên cứu khoa học cho thấy nhiều loại trái cây, rau và ngũ cốc được trồng ngày nay chứa ít protein, canxi, phốt pho, sắt, riboflavin và vitamin C hơn so với những loại được trồng cách đây nhiều thập kỷ. Một tài liệu được công bố trên tạp chí Foods năm 2024 đã mô tả sự suy giảm này là "đáng báo động" và là "thách thức lớn nhất đối với sức khỏe của các thế hệ tương lai". Đây là một vấn đề rất đáng được quan tâm vì ngày càng nhiều người có xu hướng chuyển sang chế độ ăn chủ yếu dựa trên thực vật theo khuyến cáo của các chuyên gia để bảo vệ sức khỏe, bảo vệ môi trường...
Kristie Ebi, chuyên gia về biến đổi khí hậu và sức khỏe tại Đại học Washington ở Seattle, Mỹ, cho rằng: "những gì ông bà chúng ta ăn ngày trước lành mạnh hơn những gì chúng ta ăn ngày nay".
Các nhà khoa học nói, gốc rễ của vấn đề nằm ở các quy trình nông nghiệp hiện đại làm tăng năng suất cây trồng nhưng lại làm ảnh hưởng đến sức khỏe của đất. Các quy trình này bao gồm phương pháp tưới tiêu, bón phân và thu hoạch cũng làm gián đoạn các tương tác thiết yếu giữa cây trồng và đất, làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng từ đất. Những vấn đề này xảy ra trong bối cảnh biến đổi khí hậu và mức độ carbon dioxide tăng cao, cũng làm giảm hàm lượng chất dinh dưỡng trong trái cây, rau và ngũ cốc.
Quy trình sản xuất nông nghiệp hiện đại tác động đến chất lượng của rau, củ, quả
Một trong những nghiên cứu khoa học lớn nhất thu hút sự chú ý đến vấn đề này đã được công bố trên tạp chí của Học viện Dinh dưỡng Hoa Kỳ số ra tháng 12 năm 2004. Sử dụng dữ liệu dinh dưỡng của USDA được công bố vào năm 1950 và 1999, các nhà nghiên cứu tại Đại học Texas ở Austin đã ghi nhận những thay đổi trong 13 chất dinh dưỡng ở 43 loại cây trồng khác nhau trong vườn - từ măng tây và đậu que đến dâu tây và dưa hấu.
Theo đó, những loại trái cây và rau này cho thấy sự suy giảm protein, canxi và phốt pho, những chất cần thiết để xây dựng và duy trì xương và răng chắc khỏe cũng như chức năng thần kinh. Ngoài ra còn có sự sụt giảm về sắt, chất cần thiết để vận chuyển oxy đi khắp cơ thể, và riboflavin, chất rất quan trọng đối với quá trình chuyển hóa chất béo và thuốc. Mức vitamin C - chất quan trọng đối với sự phát triển và phục hồi của nhiều mô khác nhau trong cơ thể và đối với chức năng miễn dịch - cũng giảm.
Mức độ suy giảm khác nhau tùy thuộc vào các chất dinh dưỡng cụ thể và loại trái cây hoặc rau quả, nhưng nhìn chung dao động từ 6% đối với protein đến 38% đối với riboflavin. Đặc biệt, canxi giảm mạnh nhất ở bông cải xanh, cải xoăn và rau cải xanh, trong khi hàm lượng sắt giảm đáng kể ở cải cầu vồng, dưa chuột và rau cải xanh. Măng tây, cải xanh, rau cải xanh và rau cải xanh mất một lượng đáng kể vitamin C.
Nghiên cứu trong tạp chí Foods số ra tháng 1 năm 2022 phát hiện ra rằng trong khi hầu hết các loại rau được trồng ở Úc có hàm lượng sắt tương đối giống nhau trong giai đoạn 1980-2010, thì có một số loại rau giảm đáng kể. Hàm lượng sắt giảm, từ 30 đến 50%, xảy ra đối với ngô ngọt, khoai tây vỏ đỏ, súp lơ, đậu xanh, đậu Hà Lan xanh và đậu gà. Ngược lại, bơ Hass, nấm và củ cải đường (tên gọi khác của cải cầu vồng) thực sự tăng hàm lượng sắt.
Ngày càng có nhiều người chọn chế độ ăn uống có nguồn gốc thực vật
Các chuyên gia cho biết ngũ cốc cũng đã giảm dinh dưỡng. Một nghiên cứu trong ấn bản năm 2020 của Scientific Reports phát hiện ra rằng hàm lượng protein trong lúa mì đã giảm 23% từ năm 1955 đến năm 2016, và cũng có sự giảm đáng kể về mangan, sắt, kẽm và magiê.
Trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt vẫn nằm trong số những thực phẩm lành mạnh nhất trên hành tinh - nhưng người tiêu dùng có thể không nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng mà họ mong đợi từ thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Và nếu tình trạng suy giảm chất dinh dưỡng này tiếp tục, một số người có thể có nguy cơ cao bị thiếu hụt một số chất dinh dưỡng nhất định hoặc ít có khả năng tự bảo vệ mình khỏi các bệnh mãn tính thông qua chế độ dinh dưỡng tốt.
“Lúa mì và gạo chiếm hơn 30% lượng calo tiêu thụ trên toàn thế giới”, chuyên gia Kristie Ebi lưu ý, “Bất kỳ ai có chế độ ăn phụ thuộc nhiều vào các loại ngũ cốc này, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, đều có thể bị ảnh hưởng do lượng protein, vitamin B và vi chất dinh dưỡng giảm. Những thay đổi về chế độ ăn uống này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt, chẳng hạn như thiếu máu do thiếu sắt ở phụ nữ và trẻ em gái”.
Ý kiến ()